ΟΙΚΟ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:
Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για τις Κλιματικές Αλλαγές των Ηνωμένων Εθνών (IPPC), υπάρχουν αποδείξεις για την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,6οC και για την άνοδο κατά 20 εκατ. της στάθμης της θάλασσας από το 1900 μέχρι σήμερα. Επίσης προβλέπεται ότι μέχρι το 2100 ίσως να έχουμε μια αύξηση της θερμοκρασίας από 1,4 οC μέχρι 5,8 οC και ότι για να αποτραπεί ο κίνδυνος επικίνδυνων κλιματικών αλλαγών απαιτείται μείωση των εκπομπών κατά 50-70% παγκοσμίως μέχρι τα μισά του 21ου αιώνα. Είναι γεγονός ότι η Ρωσία έσωσε το Κιότο τον Οκτώβριο του 2004, με την απόφασή της να επικυρώσει το σχετικό πρωτόκολλο. Τίθεται όμως το ερώτημα, αν υπάρχει ελπίδα για ανάκαμψη του παγκόσμιου κλίματος μετά την εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Κιότο. Η απάντηση δυστυχώς είναι εύκολη: όχι. Διότι οι μεγαλύτεροι ρυπαντές ΗΠΑ και Κίνα, και από κοντά Καναδάς, Ιαπωνία και Αυστραλία, δεν έχουν καμία διάθεση να αλλάξουν τα πρότυπα με τα οποία λειτουργούν μέχρι σήμερα και τα οποία μάλιστα προσπαθούν να ακολουθήσουν και οι αναπτυσσόμενες χώρες! Το σενάριο επομένως αρχίζει να γίνεται εφιαλτικό. Ο άνθρωπος, σε μια μοντέρνα έκδοση της ιστορίας με τα Σόδομα και Γόμορρα, καταδικάζει σε αιμορραγία τον πλανήτη. Μόνο που αυτή τη φορά δεν θα είναι ταινία, δεν θα είναι εικονική πραγματικότητα, αλλά η ίδια η ζωή. Αυτά δεν είναι κινδυνολογία, αυτά είναι η πραγματικότητα!

Διατροφική τρομοκρατία

Η γνωστή μεσογειακή διατροφή, ένας τρόπος διατροφής που τελευταία ακόμα και από τους επιστήμονες έχει αναγνωριστεί για την υψηλή του ποιότητα, μάς εξασφάλισε την επιβίωση και μας έδωσε τη δύναμη να δημιουργήσουμε έναν εξαιρετικό πολιτισμό. Όμως στην εποχή μας αυτή η κατάκτηση γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Τα διατροφικά σκουπίδια μας κατακλύζουν. Η ανθρώπινη διατροφή ξέφυγε από το χωράφι στο εργοστάσιο, καθώς το τι τρώνε οι άνθρωποι το αποφασίζουν οι βιομήχανοι. Η ανθρώπινη τροφή από ύψιστη ζωτική αξία έγινε εμπόρευμα. Η παραγωγή υποκύπτει στην κατανάλωση, καθώς η μορφή του προϊόντος θα εξαρτηθεί από το τι "τραβάει" το εμπόριο. Χημικά, φάρμακα, συντηρητικά, διοξίνες, τοξικά, αντιβιοτικά, ορμόνες, γενετικά τροποποιημένα, πτωχή θρεπτική αξία, τρελές αγελάδες, τρελές τροφές, τρελοί άνθρωποι στο τέλος... Δεν ξέρεις από πού να φυλαχτείς. Το διατροφικό σκουπιδαριό σε πλήρη ασυδοσία. Είναι φοβερό το τι κυκλοφορεί στο ράφι του σούπερ μάρκετ!

Το διατροφικό κύκλωμα ασυδοτεί εις βάρος της δημόσιας υγείας. Ποιος θα ελέγξει την αγορά; Οι κρατικοί μηχανισμοί ελέγχου παραλύουν. Το ένα διατροφικό σκάνδαλο διαδέχεται το άλλο. Η συμβατική "επιστήμη" υποταγμένη στους νόμους του κέρδους αφανίζει οικοσυστήματα, υποβαθμίζει την τροφή και συμβάλλει όσο τίποτε άλλο στην οικολογική κρίση. Ο "πράσινος καπιταλισμός" είναι προ των πυλών. Το βασικό του επιχείρημα ακλόνητο: αν θέλετε οικολογικά προϊόντα θα πληρώσετε περισσότερο. Οι άνθρωποι θα πληρώσουν παραπάνω για να φάνε κάτι καλύτερο. Σ΄ αυτή την ιδέα παίζεται το παιχνίδι της "νέας επιχειρηματικότητας": όσο η κρίση μεγαλώνει τόσο θα αυξάνονται και τα κέρδη. Τόσο απλά.

Οι απολογητές της οικονομίας σπεύδουν τώρα στην "οικολογία". Εκεί που σκορπούσαν άφθονα τα δηλητήρια, μιλούν για υγιεινή διατροφή. Εκεί που συνέτριβαν τους κοινωνικούς ιστούς εξαναγκάζοντας ολόκληρες κοινωνίες να δουλεύουν φασόν τη γη τους για ένα ξεροκόμματο, μιλούν για ποιότητα ζωής. Εκεί που δεν έδιναν δεκάρα για τη φύση και τον άνθρωπο, μιλούν για οικολογικές αξίες. Όλα γαρνίρονται "και με ολίγην οικολογίαν", γιατί η έρευνα αγοράς έδειξε ότι όσο περισσότερο τρομοκρατημένος είναι ο καταναλωτής τόσο θα πληρώσει για να αγοράσει "τα καλά". Οι ίδιοι θύτες ήρθαν να σώσουν τα ίδια θύματα με καινούργιο προϊόν, σωτήριο μεν αλλά... λίγο ακριβούτσικο. Όσοι μπορούν να πληρώσουν για να φάνε τα πιστοποιημένα με τις επτά σφραγίδες της "οικολογίας" τους θα είναι οι τυχεροί. Οι υπόλοιποι, θα γεμίζουν τα νοσοκομεία και τα νεκροταφεία συμβάλλοντας και στην αύξηση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος...

Οι πρωτοφανείς πρόσφατες ανακοινώσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (και τα συμπαρομαρτούντα δημοσιεύματα μερίδας του τύπου) που πρόσφατα δυσφήμισαν τα βιολογικά προϊόντα δεν είχαν το προηγούμενό τους. Πρώτη φορά στην ιστορία ένας κρατικός φορέας που είναι επιφορτισμένος με την διαφύλαξη του δημόσιου συμφέροντος διασύρει ο ίδιος τις αξίες που υποτίθεται ότι υπερασπίζεται! Οι ανακοινώσεις αυτές προβλημάτισαν τον σκεπτόμενο πολίτη για το πόσο έχει εισχωρήσει η διαφθορά στους δημόσιους φορείς. Αντί να βλέπουμε να προωθείται η οικολογική γεωργία για την εξυγίανση της παραγωγής και της διατροφικής ποιότητας, ήταν μια έμμεση ομολογία αδυναμίας απέναντι σε όσους προσδοκούν μια καλύτερη ποιότητα. Ο υποψιασμένος καταναλωτής δεν μπορεί να μην σκεφτεί, ότι από αυτές τις ανακοινώσεις οι μόνοι που ωφελούνται είναι ο μεγάλες εταιρείες που εκμεταλλεύονται την κρίση για να πουλήσουν. Μόνο αυτοί μπορούν να εκμεταλλευτούν τις συνθήκες της αγοράς για να επιπλεύσουν, τη στιγμή που οι μικροί παραγωγοί βγαίνουν εκτός αγοράς επειδή έχουν να αντιμετωπίσουν υψηλά πάγια έξοδα πιστοποίησης της παραγωγής τους. Έτσι οι τιμές αυξάνουν διαρκώς, ενώ οι παραγωγοί χάνουν την πρόσβαση στην αγορά.

Υπάρχουν πολλοί βιοκαλλιεργητές που ως υπεύθυνοι πολίτες έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην οικολογία και στον άνθρωπο. Γι΄ αυτούς η βιολογική γεωργία δεν είναι οικονομική διέξοδος, είναι πάγια επιλογή. Η οικολογική γεωργία εργάζεται σιωπηλά και αδιάκοπα, με υπεύθυνες θέσεις και πρακτικές, με ανθρώπινο πρόσωπο, για την κοινωνία και όχι για την αγορά. Για την τοπική ανάπτυξη, τις ανθρώπινες σχέσεις, την τοπικότητα, την εξυγίανση της φύσης, την επανόρθωση των στρεβλών καταναλωτικών προτύπων, την ποιοτική παραγωγή, για τη βιωσιμότητα, την επανασύνδεση με τη φύση, την άμεση επαφή παραγωγού-καταναλωτή χωρίς εμπόρους μεσάζοντες και σοφούς αναπτυξιολόγους. Και αυτά σε ένα κλίμα εξαιρετικά αντίξοο, αφού από την πλευρά των θεσμών τα λόγια σχεδόν ποτέ δεν συνοδεύτηκαν από τα ανάλογα έργα από την πλευρά της πολιτείας. Αυτή τη φορά το θράσος ενός δημόσιου φορέα έφτασε σε νέο ύψος. Βέβαια η ιστορία δείχνει ότι μόνο όταν φαίνονται στον ορίζοντα χρηματοδοτήσεις σημειώνεται κάποια κινητικότητα, οπότε μόνο έτσι μπορούν να ερμηνευθούν οι δηλώσεις αυτές. Στο πλαίσιο των νέων επιδοτήσεων για τη βιολογική γεωργία, φαίνεται ότι η "απορροφητικότητα" των σχετικών χρηματοδοτήσεων έτσι έγινε αντιληπτή από τους πολιτικούς εγκεφάλους που μας κυβερνούν: "τρέξετε να πάρετε, γιατί στις πράσινες μπίζνες υπάρχει το χρήμα". Είναι πολύ λυπηρό να διαπιστώνει κανείς, ότι αντί να προωθούνται πολιτικά μέτρα για μια ουσιαστική βιωσιμότητα στην αγροτική παραγωγή, η πολιτική ηγεσία των υπουργείων υποκύπτει στην καθαρά οικονομίστικη αγοραία λογική.

Γεωργική ανάπτυξη χωρίς σωστές βάσεις, χωρίς μια ορθολογική αγροτική πολιτική, δε γίνεται. Το πρόβλημα της παραγωγής πρέπει να θεωρηθεί ολοκληρωμένα αν θέλουμε διαφύλαξη των φυσικών πόρων, αειφορία, προκοπή του αγρότη, και ποιοτικά προϊόντα για τον καταναλωτή. Είναι απαράδεκτο να έχουμε ένα τέτοιο καταπληκτικό περιβάλλον και να εισάγουμε προϊόντα διατροφής από τις άκρες του κόσμου. Και μάλιστα σε μεγάλες τιμές, πληρώνοντας ακριβά για την πιστοποίησή τους.

Όσο η παραγωγή νοσεί, θα νοσεί και η κατανάλωση. Δεν είναι δυνατό να έχουμε απαίτηση να καταναλώνουμε σωστά προϊόντα κάτω από τέτοιες συνθήκες. Για να έχουμε σωστά προϊόντα, κάποιος πρέπει να τα παράγει, και με σωστό τρόπο. Αν θέλουμε να εξυγιάνουμε την κατανάλωση, πρέπει πρώτα απαραιτήτως να εξυγιάνουμε την παραγωγή. Διαφορετικά δεν μπορούμε να έχουμε παράλογες απαιτήσεις. Πρέπει να ενισχύσουμε την τοπική παραγωγή, να διαφυλάξουμε τους φυσικούς πόρους, να ασκήσουμε αποτελεσματική αγροτική πολιτική, με πολιτικά μέτρα και σαφείς στόχους.
Αν θέλουμε λοιπόν να έχουμε ποιοτικά προϊόντα και σωστή διατροφή, πρέπει να στηρίξουμε τον αγρότη που παράγει με ποιοτικό και σωστό τρόπο, με πολιτικά και κοινωνικά μέτρα. Και όχι να δυσφημούμε τα βιολογικά προϊόντα!

ΟΙΚΟ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
τεύχος 82 - ΜΑΪΟΣ 2005