Το ναυάγιο του Sea Diamond στη Σαντορίνη, τρεις μήνες μετά.

Τρεις μήνες μετά το ατύχημα, το ναυάγιο του Sea Diamond παραμένει στο βυθό της Σαντορίνης, αποτελώντας μία τοξική βόμβα για το Αιγαίο και τις θάλασσες της Ανατολικής Μεσογείου συνολικά, που απο στιγμή σε στιγμή δύναται να προκαλέσει τοξική ρύπανση των οικοσυστημάτων.

Βλέπουμε ότι η ιδιοκτήτρια εταιρεία του Sea Diamond, συμπράττοντας με τον αλληλασφαλιστικό συνεταιρισμό που έχει την αστική ευθύνη του πλοίου, δοκιμάζουν τα όρια της ανοχής της ελληνικής κοινωνίας και των αρμόδιων αρχών, με στόχο να εγκαταλείψουν το ναυάγιο με όλες τις τοξικές του ουσίες στο βυθό της θάλασσας. Υπενθυμίζουμε ότι στο παρελθόν, ο ίδιος αλληλασφαλιστικός συνεταιρισμός, «πέτυχε» να μην ανελκυστεί το ναυάγιο του Σαμίνα (αποφεύγοντας τεράστια έξοδα).

Το Αρχιπέλαγος, Ινστιτούτο Θαλάσσιας & Περιβαλλοντικής Έρευνας Αιγαίου (Ι.ΘΑ.Π.Ε.Α.), πέρα από κάθε άλλη ενέργεια που οφείλει να κάνει ως περιβαλλοντική οργάνωση, με στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και τον περιορισμό της τοξικής ρύπανσης που απειλεί να καταστρέψει το θαλάσσιο περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής, παρακολουθεί στενά, σε καθημερινή βάση την εξέλιξη της υπόθεσης αυτής, τόσο σε επίπεδο οικοσυστημάτων, όσο και σε επίπεδο διαδικασιών για την έναρξη της ανέκλυσης του ναυαγίου, και την αποτροπή περαιτέρω ρύπανσης.

Οφείλουμε να δηλώσουμε ότι η εταιρεία που έχει αναλάβει τον καθαρισμό των πετρελαιοειδών έχει κάνει εξαιρετική δουλειά, με αποτέλεσμα η ρύπανση που είναι ορατή να έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Επίσης με την πίεση που ασκήθηκε, αλλά και την θέση που πήρε ο Δήμος Θήρας, δεν χρησιμοποιήθηκαν χημικά διασκορπιστικά για τον καθαρισμό της ρύπανσης από τα πετρελαιοειδή, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί η περαιτέρω χημική ρύπανση της περιοχής, αλλά και να αποτραπεί επίσης η εισροή χημικών ουσιών στους αφαλατωτές, που υδροδοτούν με πόσιμο νερό το νησί.

Έπειτα από την πρόσφατη κατάδυση ερευνητών του Αρχιπελάγους στην περιοχή του ναυαγίου, πρέπει να αναφέρουμε ότι:
Σε γενικές γραμμές δεν είναι εμφανής ορατή ρύπανση, με εξαίρεση κάποια σημεία στη θαλάσσια περιοχή νότια του ναυαγίου, όπου σε μικρά βάθη παρατηρείται πετρέλαιο μαζουτ σε μορφή «ζελέ» να έχει κατακαθίσει στο θαλάσσιο πυθμένα.
Οι αλλάγες που καταγράψαμε στη βιοποικιλότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων είναι πιο εμφανείς. Για παράδειγμα, ασπόνδυλα είδη οργανισμών όπως οι αχινοί, είδος βιοδείκτης θαλάσσιας ρύπανσης, βλέπουμε ότι έχουν εξαφανιστεί παντελώς, από περιοχές που αφθονούσαν σε μεγάλους πληθυσμούς πριν από το ναυάγιο. Δείγματα από εδραίους ασπόνδυλους οργανισμούς που αντιθέτως με τους αχινούς, δεν μπορούν τα μετακινηθούν, (σφουγγάρια, ασκίδια κ.α.) έχουν συγκεντρωθεί και αποσταλεί σε Βρετανικό πανεπιστημιακό εργαστήριο για αναλύσεις.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι «η τοξική βόμβα που έχει φυτευθεί» σε αυτή την περιοχή μοναδικού φυσικού πλούτου, στο άμεσο μέλλον αναπόφευκτα θα ξεκινήσει να προκαλεί τοξική ρύπανση στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Δεδομένου ότι μέσω των θαλάσσιων ρευμάτων οι τοξικές ουσιές διασκορπίζονται και δεν παραμένουν σε μία μόνο περιοχή, από τη στιγμή που το ναυάγιο αυτό θα ξεκινήσει να ελευθερώνει ρυπογόνες ουσίες στο θαλάσσιο περιβάλλον, η ρύπανση θα επιβαρύνει όχι μόνο τα οικοσυστήματα της Σαντορίνης, αλλά την ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου συνολικότερα.

Για να μπορέσει να αποτραπεί αυτή η τοξική απειλή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, η μόνη λύση είναι η άμεση ανέλκυση του ναυαγίου, πριν ξεκινήσουν οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες του φθινοπώρου.

Όπως έχουμε τονίσει επανειλημμένα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εκτός από τους 500 σχεδόν τόνους πετρελαίου που παραμένουν στις δεξαμενές του ναυαγίου, αυτό επίσης φέρει τόνους ψυκτικών υγρών, αμιάντου, καθώς και άλλα επικίνδυνα υλικά όπως υδραυλικά λάδια και διαλύτες, αλλά και ηλεκτρονικές συσκευές (π.χ. τηλεοράσεις, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, οθόνες) που περιέχουν ποσότητες αρσενικού.

Αυτές οι επικίνδυνες ουσίες δεν μπορούν να συγκεντρωθούν ενόσω το ναυάγιο βρίσκεται ακόμα βυθισμένο και ο κίνδυνος να μετακινηθεί σε μεγαλύτερο βάθος είναι καθημερινός.

Συμπερασματικά, απαντώντας στη δήλωση της πλοιοκτήτριας εταιρείας του Sea Diamond (η οποία ουσιαστικά εκπροσωπεί τον αλληλασφαλιστικό συνεταιρισμό του πλοίου), ότι η ανέλκυση του ναυαγίου δεν είναι εφικτή χωρίς να προκληθεί ανεξέλεγκτη θαλάσσια ρύπανση, το Αρχιπέλαγος (Ι.ΘΑ.Π.Ε.Α.) οφείλει να αναφέρει βάση των δεδομένων που ισχύουν σε παγκόσμια κλίμακα, ότι η δήλωση αυτή είναι αβάσιμη. Φυσικά, όπως θα έπρεπε να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι, υπάρχουν τα μέσα και η τεχνογνωσία από συγκεκριμένες εταιρείες του εξωτερικού, να φέρουν εις πέρας αυτό το έργο με περιορισμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, εξασφαλίζοντας σύντομη διάρκεια ανέλκυσης. Τα τελευταία χρόνια έχουν ανελκυστεί πολύ δυσκολότερα ναυάγια, από μεγαλύτερα βάθη χωρίς πρόβληματα ανεξέλεγκτης ρύπανσης και είναι παράλογος ο ισχυρισμός ότι δεν είναι δυνατόν να ανελκυστεί το συγκεκριμένο ναυάγιο.

Καθώς δρομολογείται η επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος, είναι επίσης επιβεβλημένο να αντιμετωπιστεί με αντίστοιχο τρόπο και το ναυάγιο του Σαμίνα, θέμα με το οποίο το Αρχιπέλαγος (Ι.ΘΑ.Π.Ε.Α.) πρόκειται επίσης να ασχοληθεί άμεσα.