Το πρόβλημα της λεγόμενης ανάπτυξης στα νησιά είναι σε συζήτηση πολλές δεκαετίες τώρα. Γίνεται ένας «διάλογος» απλά για να γίνεται. Θέληση και κυρίως τόλμη για έργο δεν υπάρχει. Το τελευταίο αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κανένας από εκείνους που έχουν την τοπική πολιτική εξουσία δεν θέλει και δεν τολμά να συγκρουστεί με τα σκληρά πλέον τοπικά συμφέροντα, που μοναδικό στόχο έχουν την με κάθε μέσο αξιοποίηση προς όφελός τους των πλουτοπαραγωγικών πηγών των νησιών μας. Αν παρακολουθήσουμε την πορεία των περιβόητων χωροταξικών μελετών από το 1985 με τις ΖΟΕ, αλλά και από το 1993 που ξεκίνησαν οι συζητήσεις και οι μελέτες για το χωροταξικό και8 μέχρι σήμερα, θα διαπιστώσουμε ότι έγιναν συζητήσεις επί συζητήσεων, συσκέψεις επί συσκέψεων, προτάσεις επί προτάσεων, μελέτες, σχέδια, αλλά τίποτα δεν υλοποιήθηκε, όλα έμειναν στα χαρτιά.
Ακόμη και όσες χωροταξικές μελέτες ολοκληρώθηκαν προς το τέλος του 2003, οι περισσότερες έμειναν κλεισμένες στα συρτάρια των γραφείων των εκάστοτε Υπουργών, που δέχτηκαν αφόρητες πιέσεις τοπικών και κομματικών παραγόντων για να μην τις εφαρμόσουν. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Νάξου, που η χωροταξική της μελέτη είχε ολοκληρωθεί το 2002, αλλά παρέμεινε στα συρτάρια των Υπουργών ΠΕΧΩΔΕ και ουδέποτε προωθήθηκε για να υπογραφεί εξ αιτίας των πιέσεων που ασκήθηκαν από τοπικούς παράγοντες (δημάρχους, επάρχους, κομματικά στελέχη κ.λπ.).

Παρ’ όλον ότι για μακρό χρονικό διάστημα, από το 1993, αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ για τα θέματα αυτά, αλλά και Υπουργός Αιγαίου, ήταν η Βουλευτής Κυκλάδων κυρία Παπαζώη, το μεγάλο πρόβλημα των χωροταξικών μελετών δεν προωθήθηκε. Ελάχιστα, αλλά θετικά, έγιναν επί Υφυπουργίας της Ροδούλας Ζήση στο ΠΕΧΩΔΕ. Τότε προωθήθηκαν μερικές χωροταξικές μελέτες όπως εκείνη της Τήνου σε κλίμα ομολογουμένως άγριας αντίδρασης. Η Τήνος θύμιζε κάτι σαν τη Νάξο πρόσφατα με την ακύρωση του λιμενικού έργου από το ΣτΕ.

Επίσης επί Υπουργίας Ν. Σηφουνάκη στο Υπουργείο Αιγαίου προχώρησαν αρκετές χωροταξικές μελέτες για τα μικρά νησιά, ιδιαίτερα σημαντικές για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τον έλεγχο της πολεοδομικής αναρχίας και αυθαιρεσίας. Είναι γεγονός ότι ο Σηφουνάκης επιχείρησε να βάλει κάποια τάξη σε πολλά από αυτά τα ζητήματα και πέτυχε πολλά για τα μικρά νησιά, παρ’ όλον ότι δέχτηκε λυσσαλέα επίθεση από Νομάρχες (Ρήγας-Μπάιλας), βουλευτές (Παπαζώη), δημάρχους (Μαρτίνος κ.α.).

Τα ίδια συμφέροντα και τις ίδιες «πολιτικές» υπηρετεί και η σημερινή πολιτική κατάσταση, τόσο σε κεντρικό επίπεδο, όσο και σε τοπικό. Σ’ αυτή την κατεύθυνση εξ άλλου κινούνται και δρουν και οι τοπικές εξουσίες (Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση), που στις Κυκλάδες στην πλειοψηφία τους δεν ανήκουν στη σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία, αλλά στα ζητήματα αυτά συμπλέουν μαζί της κι αυτό γιατί πολιτικές ρήξης και σύγκρουσης με τα τοπικά συμφέροντα έχουν πολιτικό κόστος, γενικό, τοπικό και προσωπικό και αυτό δεν αντέχεται όταν η πολιτική μετατρέπεται σε πολιτικαντισμό.

Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης σήμερα απροκάλυπτα βρίσκεται στην κατεύθυνση της πλήρους και ολοκληρωτικής οικοπεδοποίησης των νησιών. Να γίνουν τα νησιά ένα απέραντο ξενοδοχείο, μια τεράστια πισίνα, όπως σχεδόν έχουν καταντήσει η Μύκονος και η Σαντορίνη. Να χτίζουν πάνω στο κύμα, να γίνουν τεράστια ξενοδοχεία, τεράστια λιμάνια και αεροδρόμια, για να έρχονται όσο γίνεται περισσότεροι τουρίστες με γιγαντιαία αεροπλάνα, κρουαζιερόπολοια κλπ. Αν θα εξαφανιστούν μοναδικά σε κάλλος τοπία, όπως το Αλυκό της Νάξου, ο Ορκός, οι αμμοθίνες κ.α. ουδόλως τους ενδιαφέρει. Βιώνουμε λοιπόν τον τελευταίο καιρό μια πολιτική εξαφάνισης και εκείνων των ελάχιστων ασφαλιστικών δικλείδων που υπάρχουν στη νομοθεσία και που κάτι προστατεύουν ακόμη. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδιάζεται η επαναφορά του καθεστώτος ανέγερσης εξωκλησιών με άδεια και πάλι από την διαβόητη ναοδομία της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, για να χτίζονται βίλες και ξενοδοχεία σε μη άρτια εκτός οικισμού οικόπεδα με άδεια ανέγερσης …εξωκλησιού. Με το νέο αυτό σχεδιασμό αυτό εξ άλλου θα νομιμοποιηθούν και τα δεκάδες χιλιάδες αυθαίρετα που υπάρχουν στα νησιά, τα οποία κανένας Νομάρχης δεν έχει τολμήσει να αγγίξει.

Τι πρέπει να γίνει; Πιστεύω ότι απαιτείται σκληρός αγώνας από όλους εκείνους που αντιλαμβάνονται την επερχόμενη ολοκληρωτική καταστροφή αυτού του πανέμορφου και μοναδικού νησιωτικού συγκροτήματος, πριν αυτή ολοκληρωθεί. Δεν είναι μακριά η μέρα που θα μιλούμε για τις Κυκλάδες με θλίψη και πόνο, όπως μιλούμε τούτες τις θλιβερές μέρες βλέποντας τη βιβλική καταστροφή του εθνικού δρυμού της Πάρνηθας. Τότε όμως θα είναι αργά.

Πιστεύω ότι υπάρχει ελπίδα, όσο πυκνώνουν οι αντιδράσεις των Κυκλαδιτών, ιδιαίτερα των νέων, όσο θα έχουμε γεγονότα όπως εκείνα στη Νάξο με αφορμή το «νέο λιμάνι», γεγονότα που ανέδειξαν περίτρανα και σε όλο τους το μεγαλείο (την αγριότητα εννοώ) όλες εκείνες τις συμπεριφορές και νοοτροπίες που καταστρέφουν τα νησιά. Από τη μια δηλ. οι οπαδοί και θιασώτες της άγριας και άναρχης ανάπτυξης, με αντιλήψεις και συμπεριφορές απαρχαιωμένες και μεσαιωνικές, από την άλλη οι φρέσκιες και θαρραλαίες ιδέες εκείνων που δεν υποκύπτουν στο πρόσκαιρο κέρδος, αλλά βλέπουν την επερχόμενη καταστροφή και σκέφτονται το αύριο και τις γενιές που έρχονται.

Βλέπω σκληρούς αγώνες και πολύ μεγάλη προσπάθεια για να σπάσει αυτό το πανίσχυρο κατεστημένο, που κυριαρχεί δυστυχώς σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής στα νησιά μας, ανεξαρτήτως κομματικών επιρροών, κατευθύνσεων και αντιθέσεων. Στο ζήτημα αυτό υπάρχει «διακομματική συμφωνία», άτυπη μεν, αλλά υπάρχει.

Το συμπέρασμά μου είναι ότι μόνο όταν υπάρξει πολιτική βούληση σύγκρουσης με τα τοπικά συμφέροντα, που σκέφτονται με τη «λογική» της «εδώ και τώρα ανάπτυξης», μπορεί να έχουμε αποτελέσματα..

Θεωρώ καταστροφικό αυτό που σχεδιάζει το ΥΠΕΧΩΔΕ για τα νησιά. Είναι ένα σχέδιο εξαφάνισης της παραλίας, ένα σχέδιο οικοπεδοποίησης κάθε ελεύθερου χώρου, ένα σχέδιο μετατροπής των νησιών σε απέραντα ξενοδοχεία.

Αυτή την πολιτική πρέπει να την πολεμήσουμε διεκδικώντας ενημέρωση, δημοκρατικό διάλογο, κινητοποιώντας κάθε Κυκλαδίτη που ανησυχεί για την κατάσταση αυτή. Χρέος μας είναι να συμβάλουμε ώστε να γίνιε συνείδηση κάθε Κυκλαδίτη, αλλά και κάθε φίλου των Κυκλάδων ότι αυτοί οι μοναδικοί στη γη τόποι καταστρέφονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και αυτό πρέπει να επηρεάζει τη σκέψη μας, τον προβληματισμό μας, την προσπάθειά μας για τους σκληρούς αγώνες που έρχονται.

30/7/2007